Vaak wordt gedacht dat als je iets maar graag genoeg wilt je vanzelf gemotiveerd bent. Was het maar zo simpel. Maar wat is motivatie dan eigenlijk? Heel kort: Motivatie is dat wat maakt dat je iets (anders) gaat doen.

Nog te vaak zijn doelen in de hulpverlening gebaseerd op “omdat het van mijn ouders moet”, “de hulpverlener zei dat dit goed voor me was” of “het moet van de gemeente”. Maar wat wil jij nou echt zelf? Pas als jij zelf mag bepalen wat je wilt bereiken, zal je er echt voor gemotiveerd zijn. Wat is voor jou het echte probleem?

Iedereen kan willen dat jij met je geld om kan gaan, want dat is goed voor je. Maar misschien is het voor jou belangrijker dat er niet elke week een deurwaarder aan de deur staat. Misschien lijkt dat hetzelfde doel, maar het zijn toch 2 heel verschillende. Want misschien kies je wel voor een bewindvoerder die je financiën overneemt, in plaats van zelf om te leren gaan met je geld. Misschien is dat dan het antwoord op je echte vraag, namelijk geen deurwaarder aan de deur. Je zult pas echt gemotiveerd zijn als je weet wat het bereiken van je doel jou gaat opleveren.

Wat je ervoor moet doen moet wel logisch zijn. Je moet begrijpen dat wat je doet je helpt in wat je wilt bereiken. Stel je wilt als kind later chef kok worden, dan zul je je moeder elke dag willen helpen met de meest simpele klusjes als het roeren in de soep. En je zult minder je best doen op je rekenwerk... totdat je hebt gehoord dat rekenen heel belangrijk is als kok, je verrekenen met de peper kan fataal zijn voor je reputatie. Dus de dag erop zal je de juf versteld doen staan met hoe goed jij je best doet in de rekenles, weet zij veel dat jij het ineens wel logisch vindt dat je dat moet kunnen om later kok te worden.

Wat je ervoor moet doen moet ook te doen zijn. Elke dag naar school is voor de meeste kinderen best te doen. Maar als je je een beetje verdiept in de prikkelverwerking van kinderen met autisme zul je begrijpen dat dat niet zo vanzelfsprekend en gemakkelijk is. Je zult je zelfs afvragen waarom ze niet vaker luid krijsend naar dat veilige plekje op het schoolplein rennen omdat het daar zo fijn ruikt. Is dat kind dan niet gemotiveerd? Of is het soms onmogelijk om te doen wat hij echt wel wil.

Het helpt nog meer als wat je moet doen zelfs leuk is. Als je merkt dat je tijdens het schoonmaken de muziek lekker aan kunt zetten en meezingen, dan kan dat zelfs leuk worden. En voor je het weet loop je als een Freddy Mercury het huishouden te doen.

Het allerbelangrijkste bij motivatie is dat het wel haalbaar moet zijn, of in ieder geval jij moet geloven dat het haalbaar is.

Maar het allerbelangrijkste bij motivatie is dat het wel haalbaar moet zijn, of in ieder geval jij moet geloven dat het haalbaar is. En daar loopt het vaak op vast. Want een hulpvrager ervaart per definitie dat iets niet lukt. En voordat dat een professional om hulp wordt gevraagd is iemand al vaak op onbegrip gestuit, is hij niet serieus genomen. Vaak betekend dit dat iemand zelf degene is die het minste in zichzelf is gaan geloven. Vaak hebben we mensen geleerd om op voorhand te geloven dat het ze toch niet gaat lukken. Ik vind dan ook dat geen enkele hulpverlener mag twijfelen of de hulpvrager een doel kan behalen. Natuurlijk moet je samen bespreken dat het moeilijk zal zijn. Maar als de hulpverlener kiest te twijfelen aan de haalbaarheid kiest hij ervoor de kans dat het lukt enorm te verkleinen.

Wees nieuwsgierig naar de beweegredenen van de ander.

Hierboven al best wat zaken die met motivatie te maken hebben, en dat is nog niet eens alles wat erover te vertellen is. Het zou goed zijn als in een hulpverleningscontact motivatie geen voorwaarde is maar onderwerp van gesprek. Wees nieuwsgierig naar de beweegredenen van de ander. Professionals zouden meer kennis mogen hebben van motivatie. En de hulpvrager? Die zou opener mogen zijn in zijn beweegredenen, vertel wat je tegenhoudt, vertel waar je bang voor bent en vooral wat je dromen zijn.