Als we het medisch niet kunnen verklaren, dan zit het blijkbaar tussen de oren. Ik heb 1,5 jaar lang door gesukkeld met deze klachten met als gevolg dat ik mijn lichaam opnieuw aan het overbelasten was. Mijn belastbaarheidsrapport vanuit het re-integratie-traject sloot niet aan op wat ik fysiek kon dragen. Het rapport was gebaseerd op een burn-out en niet op een langdurige virusinfectie- wat ik later bleek te hebben. Ik viel dus weer opnieuw uit met flinke zenuwpijn, haaruitval en totale uitputting, want ik kwam de trap niet meer op.
Hoe slecht het ook soms ging. Ik hield me vast aan mijn creativiteit en daar ben ik gedurende mijn hele re-integratie voor gaan staan. Creativiteit brengt mij in flow. Dan kom ik in een staat van zijn waardoor ik heel dicht bij mijn eigen natuur ben. Het werken in flow heeft ervoor gezorgd dat ik me zowel mentaal als fysiek steeds beter ging voelen.
Maar wat is Flow nu eigenlijk?
Flow is een staat van zijn waarbij je je met de stroom mee laat voeren. Een van de grondleggers van “Flow” is de psycholoog Mihalyi Csikszentmihalyi.
Negen elementen zijn volgens Mihalyi (1998) kenmerkend voor flow. Elk aspect kunnen we proberen te verbeteren.
- Men heeft constant een helder doel voor ogen. Een helder doel is niet hetzelfde als een dichtbij liggend, concreet doel. Bij creatief bezig zijn kan het doel juist ook ver weg liggen in de vorm van een mooie ervaring of een mysterieus ideaal, bijvoorbeeld als het gaat om samenwerking tussen mensen. Men heeft dit doel in de vorm van een helder beeld van de gewenste eindsituatie voor ogen.
- Elke handeling wordt onmiddellijk gevolgd door feedback. Men geeft zichzelf steeds feedback over hoe het gaat.
- Er is een evenwicht tussen uitdaging en vaardigheid. Creatief zijn in een contact met mensen kost soms strijd en pijn, maar je ervaart dat je het kunt en durft.
- Actie en bewustzijn zijn één. We zijn er met onze gedachten helemaal bij. We zijn geconcentreerd en betrokken op de ander bezig.
- Afleidingen worden uit het bewustzijn verbannen. We zijn diep geconcentreerd op het hier en nu. We kunnen ons verliezen in het creatieve proces.
- Er is geen angst om te falen. Faalangst is niet aan de orde, omdat het in ‘flow’ duidelijk is wat ons te doen staat en onze vaardigheden toereikend zijn voor de uitdaging die we aanvaard hebben.
- Van zelfbewustzijn is geen sprake. We zijn te zeer bezig met wat we doen ons ons druk te maken over de bescherming van ons ego. Daarom mogen we rustig fouten maken.
- Het besef van tijd raakt in de war. We vergeten bijvoorbeeld hoe laat het is.
- De activiteit wordt een doel op zich. Werkgenot is belangrijker dan alle extrinsieke beloningen. Het gaat niet om met het kunstproject geld te verdienen of roem te halen. Roem en beloning moet je welwillend aanvaarden als het zover is, maar je bent bovenal bezig om met elkaar te genieten van het proces: van het oplossen van een ingewikkeld probleem, van het helder weergeven van hoe een situatie in elkaar zit, van een prettige communicatie. Wat telt is de zoektocht, niet de schat, aldus Mihalyi.
Creatief Dansen
Voordat ik bij Zorgbelang Brabant|Zeeland werkte, was ik trainer van de workshop Creatief Dansen in het participatiehuis in ’s-Hertogenbosch. Een workshop die je creatieve flow stimuleert en ondersteunt bij het reguleren van je emoties.
Het participatiehuis is een broedplaats waar mensen (met een langdurige bijstandsuitkering) vanuit eigen regie aan hun talenten & kwaliteiten mogen werken. Met collega kunstenaar Myrthe maakte ik samen dit kunstwerk (zie introductie). Zonder vooropgezet plan ontstond op een oud stuk karton, dit werk. Voor mij zijn dit vaak de mooiste herinneringen van in het moment te zijn. Het gevoel van verbondenheid is dan heel groot. Deze week liep ik Myrthe tegen het lijf in de Ekoplaza in ’s-Hertogenbosch. Naast dat het fijn was om haar te zien, denk ik ook altijd terug aan dit bijzondere kunstwerk.
Ben je geïnspireerd geraakt door dit blog?
Hoe kom jij in Flow? Wat zijn jouw ervaringen?
Deel ze met ons via onze Broedplaats Zorg.
Literatuur: Csikszentmihaly, M (1998). Creativiteit, over ‘flow’, schepping en ontdekking. Amsterdam: Boom.
Donkers, G (2017). Veranderen als creatief proces. Een passie voor sociale veranderkunde.