Vanuit je lui ogende zitplaats kijk je naar het beeldscherm tegenover je. Daar toont zich een heel, heel langzaam veranderend lichtontwerp. Een landschap met lichtkleurvierkantjes, een blokkenlampjespatroon. Het oogt rustiek, want felle kleuren ontbreken.
De meeste werknemers moeten zich lang en intensief concentreren op één soort taak. Dit wordt vaak ‘directe aandacht’ genoemd. Om hier mentaal van te herstellen en het stressniveau te laten dalen is ‘moeiteloze aandacht’ belangrijk: aandacht zonder erbij na te hoeven denken. Vaak treedt dit soort effect op wanneer men in de natuur is. Ook het kijken naar bijvoorbeeld bewegend water kan rustgevend zijn. Twintig minuten slapen op het werk zou ook goed werken, maar zoiets aanbieden zal voor bijna alle werkgevers te vergaand zijn, vermoed ik. Het realiseren van een rustige kamer om in te ontspannen lijkt realistischer. Dit jaar komen er veel (voormalige) rookkamers vrij in kantoorgebouwen. Na een grondige schoonmaak door een gespecialiseerd bedrijf, lijken die ruimtes beschikbaar te zijn voor dergelijke initiatieven.
‘Het doet iets met je als je in die kamer zit’
Een regelmatige ontspankamerbezoeker, werkzaam in een kantoorfunctie -met zeer veel computerschermtijd- aan het woord: ‘Ik heb een positieve ervaring met de ontspankamer. Het doet iets met je als je in die kamer zit. In de eerste paar minuten voelt het ongemakkelijk om er te zitten maar op een gegeven moment kom je in een soort sluimerstand. Na een tijdje merk je gewoon dat je alerter wordt en dat je hoofd leeg raakt. Afgelopen week heb ik er bijna iedere werkdag een minuut of tien gezeten.
De laatste anderhalf uur van mijn werkdag doorkomen is voor mij altijd een opgave. Mijn hoofd zit dan vol en mijn concentratie valt snel weg. Vooral als ik nog werkzaamheden moet doen die op detailniveau zijn, vind ik het lastig om mijn focus te behouden. Ik heb geprobeerd om pauze te nemen achter mijn computer, maar mijzelf afsluiten van het scherm vind ik lastig en dan kom ik niet echt tot rust. Naar die kamer gaan werkt dan echt om de laatste uren van de werkdag goed door te komen en met een minder vol hoofd naar huis te gaan. De afgelopen weken heb ik al aan veel collega’s verteld dat die kamer voor mij goed werkt. Ook hoor ik dat veel collega’s tegen hetzelfde probleem aanlopen als ik. De figuurlijke drempel om de kamer binnen te gaan ligt voor de meeste daarvan te hoog. Ze vinden het ongemakkelijk om erheen te gaan of gunnen zichzelf niet het recht om pauze te pakken. Ik zou zeggen: probeer het toch maar een keer want het heeft echt wel nut!’
Onderzoek
De effectiviteit van zo’n kamer is inmiddels bewezen. Vera van Ommeren deed vorig jaar onderzoek op één locatie, uitgevoerd tijdens haar masteropleiding Human-Technology Interaction aan de TU Eindhoven (bij die universitaire studie draait het om toepassing van kennis van de psychosociale wetenschappen op verschillende technologische domeinen). Gedurende meerdere weken konden onderzoek deelnemers bij het betreden van de ontspankamer en direct na het uitlopen van de kamer een korte vragenlijst invullen. Ook werd de hartslag van de deelnemers zowel bij binnenkomst als direct bij het vertrek gemeten. Dat gebeurde met een handig apparaatje dat over je middelste vingertop werd geschoven. Men mocht maximaal 15 minuten in de ruimte verblijven. Vermoed wordt dat de kleuren op het beeldscherm een duidelijke rol spelen bij de stressdaling van de gebruiker van de ontspankamer. Eventueel volgend onderzoek kan zich daarop gaan richten, aldus Van Ommeren (25).
Lees ook het artikel op de website van De Monitor: Ergonomen willen ziekteverzuim terugdringen met meer stilteplekken.
Ook iets voor jou?
Ervaar jij op je werk veel prikkels (en daardoor ook stress) en klinkt zo’n ontspankamer ook als iets voor jou? Ik ben benieuwd naar jouw ervaringen. Hoe belangrijk is zo’n stille ruimte voor jou? Is er op jouw kantoor ook zo’n ruimte beschikbaar?